Partia włoska, nazywana również giuoco piano, co po włosku oznacza spokojną grę, jest debiutem otwartym. W klasyfikacji encyklopedii otwarć szachowych jest oznaczona kodami ECO C50-C54.

Pierwsze opisy tego debiutu były zawarte w manuskrypcie z Getyngi (ok. 1490 roku) i książce Luisa Luceny z 1497 roku. Do końca XIX wieku była jednym z najpopularniejszych sposobów rozgrywania początkowej fazy partii. Stosowali ją powszechnie dziewiętnastowieczni mistrzowie, między innymi Louis de la Bourdonnais, Paul Morphy i Adolf Anderssen. W XX wieku jej popularność znacznie spadła, niemniej do dzisiaj sporadycznie pojawia się w turniejach arcymistrzów. Chętnie grywali ją Aleksander Alechin, Max Euwe i Paul Keres, jednak raczej przeciw mniej utytułowanym przeciwnikom.

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4

W trzecim ruchu (3.Gc4) biały goniec atakuje najsłabsze w obozie czarnych pole f7 (bronione jedynie przez króla) i uniemożliwia czarnym ruch pionem na pole d5. Analogiczną funkcję spełnia odpowiedź czarnych (3...Gc5).

Białe najczęściej grają 4.c3, co przygotowuje atak piona d na centralne pole d4, ale pozostawia również możliwość przesunięcia tego ataku na później i wsparcia piona e4 ruchem d3. Natychmiastowe 4.d3 prowadzi do wariantu zwanego giuoco pianissimo (gra bardzo spokojna), uważanego za dość pasywny. Najbardziej agresywnym czwartym posunięciem białych jest 4.b4, które oferuje piona w zamian za możliwość zbudowania solidnego centrum i szybszego rozwoju figur. Ten wariant nosi nazwę gambitu Evansa.


e4 e5
Sf3 Sc6
Gc4 Gc5

Oba gońce atakują słabe punkty w obozach przeciwnika: f7 oraz f2. Biały goniec uniemożliwia czarnym włączenie do ataku piona d7, a czarny - piona d2.

W zależności od wyboru kontynuacji, dalsza gra będzie mniej lub bardziej agresywna.

Gra bardzo spokojna

Białe grają:
4. d3.

W ruchu tym otwierają drogę dla gońca c1, który potem będzie mógł stanąć na polu g5 i atakując czarnego hetmana doprowadzić do rozbicia muru pionów na skrzydle królewskim u czarnych. Czarne mogą zagrać "symetrycznie" i zwiększyć nacisk na pole d5 oraz zasłonić hetmana grając Sf6. Czarne powinny również dążyć do uwolnienia gońca c8 grając d7-d6.

Wariant zwykły

Grając:
4. c3

białe wzmacniają nacisk na pole d4 i przygotowują ruch d2-d4. Ewentualnie cały czas pozostawiają sobie możliwość ruchu d2-d3. Czarne mogą wyprowadzić gońca c8 i zanim zbiją białego piona na d4 wymienić tego gońca na skoczka i zwiększyć swoje szanse w centrum.

Gambit Evansa

Gambit to poświęcenie bierki (zazwyczaj piona) na początku partii służące uzyskaniu lepszej pozycji.

Odpowiedź białych jest bardzo agresywna:
4. b4

Celem tego ruchu jest odciągnięcie czarnego gońca z centrum i tym samym zwiększenie ataku białych. Dodatkowo, białe mogą planować ruch Ga3, aby uniemożliwić Czarnym roszadę.

Jeżeli czarne przyjmą gambit (G:b4), to białe wprowadzą do gry piona c2. Nieprzyjęcie (np. odejście gońca na pole b6) poskutkuje silnym atakiem białych na skrzydle hetmańskim (a4), co może doprowadzić do lekkiego zacieśnienia pozycji czarnych.